Een opera van Philip Glass uit de jaren 70. De titel van de opera is gebaseerd op een foto van Albert Einstein op een strand. “The Beach” is een verwijzing naar een boek van Nevil Shute met als thema de nucleaire vernietiging van de mens. (Ik heb het boek nooit gelezen). Ik heb mezelf vaak de vraag gesteld of de geniale wis- en natuurkunde van Einstein verantwoordelijk kon zijn voor de ontwikkeling van nucleaire wapens. Of in meer algemene zin: “Is iedereen altijd volledig verantwoordelijk voor de resultaten van zijn handelen?” Ik denk niet dat Einstein er op uit was om massavernietigingswapens te ontwikkelen, maar toch hebben zijn bevindingen tot de ontwikkeling ervan geleid. Een lastige kwestie…

Verantwoordelijkheid

Sinds ik nuchter ben, denk ik vaak na over mijn eigen verantwoordelijkheid. Ik vraag me dan af in hoeverre ik verantwoordelijk ben geweest voor de situatie waarin ik me nu bevind.

Op het internet lees ik daar veel over. Het liefst zou ik iets of iemand de schuld kunnen geven. Dat is makkelijk. Mijn ouders, die me het leven vaak uit handen namen. Mijn liefdes, die mij verlieten. De angst die ik ervoer door de jacht die er op mij en mijn vrienden werd gemaakt omdat we punk waren. Het buitensluiten door groepen waarin ik me bevond met voor mij onduidelijke redenen. De onverwachte dreigingen en het geweld naar mij toe. De drugs die ik heb genomen, de drank, de medicijnen. De overledenen. Allemaal schuldig bevonden!

Daar zat ik dan, op de bank mezelf te verdoven en alles en iedereen te veroordelen.

Inmiddels kom ik er langzaam maar zeker achter dat ik aan veel situaties niet veel kon doen of veranderen. Kom ik er achter dat ik het zelf ben die een betekenis kan geven aan een gebeurtenis. Dat ik dus niet verantwoordelijk ben voor de gebeurtenis zelf, maar wel voor mijn reactie er op. Ik kan en mag zelf bepalen hoe ik er mee om ga. De keus is aan mij. Lastig. Maar het biedt wel perspectief.

Het is mooi om te zien dat de mensen in de coaching-groep van de opleiding SPH allemaal zelf de regie over (een deel van) hun leven hebben genomen. Net als ik, zetten zij hun negatieve ervaringen om in iets positiefs. We volgen nu een opleiding om ons eigen herstel en ervaring in te kunnen zetten om anderen te gaan helpen. We komen bij elkaar en delen onze ervaringen en luisteren naar die van de ander. Dit doet me goed. Het geeft me vertrouwen dat ik de goede keus heb gemaakt. Maar bovenal geeft het me vertrouwen in de werking van het nemen van de eigen verantwoordelijkheid.

Nu zit ik niet langer op de bank als een dronken rechter mensen en situaties te veroordelen. Nee, nu neem ik deel aan het leven. Soms zit het mee en soms zit het tegen. Ik probeer nu zo min mogelijk te oordelen en zo veel mogelijk zelf de regie te nemen. Dit lukt me nog niet altijd even goed. Het automatisme wil het nog wel eens overnemen. Maar het zaadje is geplant en ik geef het genoeg water om te kunnen groeien.

Is Einstein nu verantwoordelijk voor de atoombom? Of voor de opera van Philip Glass?

Ik denk het niet. Wel een bron van inspiratie.

In 2012 ben ik naar een uitvoering geweest van “Einstein on the Beach”. Het duurde 5 uur en het was prachtig. Ik heb er van genoten en denk er nog vaak aan terug. En ik heb nooit gedacht dat dit de “schuld” was van Philip Glass.

Einstein on the Beach – Dance 1 (Live 2012)

Vooral dit deel van de opera vind ik erg mooi. Het klinkt gek, maar ik wordt er rustig van in mijn hoofd.